به نقل از «ایسنا»

تماشاخانه گیلان زیر غبار فراموشی

تاریخ انتشار: ۲۸ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۷۷۲۵۶۴

ایسنا/گیلان ساختمان تماشاخانه گیلان در سال ۱۳۲۴ به همت جهانگیر سرتیپ‌پور در ابتدای خیابان سعدی راه‌اندازی شد. بعدها این سالن تئاتر تبدیل به سینما آبشار شد. در حال حاضر این تماشاخانه که سمبل تاریخ هنر گیلان به شمار می‌رود، درحال نابودی است.

صبح به صبح مردگلفروش، گل‌هایش را از ورودی ساختمان قدیمی تماشاخانه بیرون می‌آورد تا در معرض دید عابرانی باشد که پیاده به مرکز شهر رشت می‌روند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حضور دائمی او عادی شده است، همانند تماشاخانه‌ای که سمبل تاریخ هنری‌های نمایشی گیلان است و تماشاچیانش تنها فرسودگی ساختمانش را به نظاره نشسته‌اند.

به طرف ساختمان رنگ پریده‌ای می‌روم که سند تلاش مسئولی است که از جیب خود برای مردم این شهر تماشاخانه ساخت. مردی که با ردای توسعه فرهنگی، قلم به دست نمایشنامه می‌نوشت و با عوایدش سنگ بنای بسیاری از مراکز خدماتی و فرهنگی این شهر را بنا نهاد، رادیو رشت را راه‌اندازی کرد و بخاطر همان تلاش‌ها هم بود که انجمن، شهرداری مدیریت شهری را به او پوشاند و مردم نیز که خدمات او را در مدیریت شهری دیدند، در مقطعی به او رای اعتماد دادند تا نماینده مردم شهرستان رشت در مجلس شود.

جهانگیرسرتیپ پور،(۶آذر۱۲۸۲-۷آذر ۱۳۷۱) سالهاست که در گورستان سلیمانداراب رشت خفته است. بی آنکه روی سنگ قبرش بنویسد که چه مسئولیت‌هایی داشت و از ثروت شخصی‌اش چگونه برای آبادانی این شهر مایه گذاشت. اما در تاریخ گم نمی‌شود که خانواده سرتیپ‌پور در ملک شخصی خود «تماشاخانه گیلان» را ساختند.

پشت درب همیشه بسته تماشاخانه می‌روم، از پشت میله‌های حفاظ، نوشته‌های روی شیشه را می‌توان خواند؛ «قیمت بلیط، لژ پایین... لژ بالکن... تلفن رزرو بلیط ۲۲۵۹۰» اما دیگر کسی شماره تماس را پاسخ نمی‌دهد.

برای چندمین بار، از صاحب گلفروشی- که بخشی از ورودی تماشاخانه را به محل کسب و کار خود تبدیل کرده- اجازه می خواهم تا به داخل تماشاخانه بروم. اما هربار و هرسال که این تقاضا مطرح می شود، پاسخش یکی است؛ «سقف تماشاخانه فروریخته و برای من مسئولیت دارد.»

و من دوباره به نمای ظاهری تماشاخانه می‌نگرم؛ پرده بزرگی که روی آن نوشته شده «تماشاخانه گیلان». پرده ای که روبه خیابان و پشت قاب شیشه ای نصب شده است. و روی دیوار در دو قاب، پوستر شاهکارهای سینمایی ایران را می‌توان دید؛ تصویر «باشو غریبه‌ای کوچک» و سوسن تسلیمی که مادر پسری می‌شود که آسیب جنگ او را به گیلان افکنده است. «گاو» و بازی خوب علی نصیریان و عزت‌الله انتظامی، «بایسیکل ران»، «خانه دوست کجاست»، «دندان مار»، «کفش‌های میرزا نوروز» و... .

این پوسترها نه برای زمانی است که «سینما آبشار» بجای «تماشاخانه» دایر شد، بلکه بازگشت نام تماشاخانه و تجدید چاپ این پوسترها، برای اواخر سال ۱۳۹۷ است که مدیریت شهری و مدیر وقت اداره کل فرهنگ و ارشاد گیبلن، رنگ و لعابی جدید بر تماشاخانه دادند. آن روزها چقدر شادمان بودیم که احیاء تماشاخانه را به یک مرکز فرهنگی وعده داده‌اند و عنوان شد که با مالکان نیز در این زمینه مذاکراتی صورت گرفته و حتی رقم شش میلیارد تومانی خرید ملک هم مطرح شده بود. وعده‌ای که البته هیچگاه عملی نشد و حالا سقف تماشاخانه گیلان در ابتدای خیابان سعید، آرام و بی صدا در حال ریختن است.

تا پیش از احداث تماشاخانه، سالن دبستان ارامنه اهوردانایان رشت و همچنین سالنی که شهرداری رشت ساخته بود، در اختیار گروه‌های هنری قرار می‌گرفت. با احداث تماشاخانه توسط جهانگیر سرتیپ‌پور، در سال ۱۳۲۴ خورشیدی شخصیت‌های برجسته‌ای در این تماشاخانه بر سن تئاتر رفتند که بعدها از نام آوران عرصه تئاتر و سینما در کشور شدند.

شادروان حاجعلی عسگری، در زمان حیات در گفت‌وگو با نگارنده یادآور شده بود که زمین تماشاخانه برای خانواده  سرتیپ‌پور بود. و در واقع بانیِ احداث تماشاخانه، نماد هنری گیلان را در املاک شخصی خود ساخت.

 عسگری در کتاب خود، تاریخچه تئاتر گیلان، اشاره دارد که اکثر نمایش‌ها ( از سال ۱۲۸۹ تا ۱۳۲۰)  در سالن مدرسه ارامنه اجرا می‌شد، اما «سالن مدرسه آوادیس گنجایش پذیرایی بعضی از سفرا و مهمان‌های خارجی را- که از روسیه به رشت می‌آمدند- نداشت. بنابراین به دستور «تیمسار آیرام» سالن بزرگ و مجهزی، جنب عمارت بلدیه رشت ساخته شد. مدتی این سالن در اجاره روس‌ها بود ولی در اثر مراقبت نبودن این سالن خراب شد و تلفنخانه فعلی جنب اداره بلدیه به جای سالن نمایش ساخته شد.

در گذشته شهرداری رشت در زمینه کارهای هنری بسیار فعال‌تر از اکنون بود و سالن‌های خود را در اختیار گروه‌های نمایشی می‌گذاشت. سالن دیگری در ابتدای خیابان شریعتی در طبقه فوقانی بازار شیک هم مال شهرداری بود که در اختیار گروه‌های نمایشی قرار می‌گرفت.

کانون‌های هنری مختلفی در رشت شکل گرفت ولی به دلیل برخی مشکلات عملا فعالیت این کانون‌ها دوام نداشت. چند نفر از شرکت سهامی هنر به نام‌های «مهدی گرامی»، «دکتر بانو خسروی» و «اسفندیار سرتیپ پور» دور هم جمع شدند و پایه و اساس یک مرکز هنری را در رشت بنا گذاشتند و  مهر ماه ۱۳۲۴ خورشیدی تماشاخانه گیلان در ابتدای خیابان سعدی آغاز به کار کرد و یک مکان اختصاصی برای اجرای تئاترهای رشت شد.

در واقع بنای تماشاخانه را خانواده جهانگیر سرتیپ پور گذاشتند. زمین تماشاخانه را هم مال همسر یا خواهر سرتیپ پور بود. خود جهانگیر نمایشنامه نویس و بازیگر تئاتر بود و در همین تماشاخانه هم اجراهای خوبی داشت و بعدها هم شهردار و سناتور رشت شد.

بعدها تماشاخانه به «محمد حسن خان میلانی» رسید. او و برادرش هم از اهالی هنر و دوستدار تئاتر بودند. میلانی پرده خوان بود. مرحوم نادر گلچین، عزت الله انتظامی، ناصر مسعودی، پیش پرده خوان بودند. فریدون نوزاد، جمشید حلاج، پروین تمجیدی، فرامرز بهبود و فرخ لقا پور رسول، در این تماشاخانه اجرا داشتند.»

با آمدن سینما به رشت در حوالی سال ۱۳۳۵، اجرای تئاتر از رونق می‌افتد و تماشاخانه رشت برای ادامه حیات خود تبدیل به «سینما آبشار» می‌شود.

تماشاخانه رشت، سمبل تاریخ هنری‌های نمایشی گیلان است. ولی سالهاست که دیگر تماشاچی به خود ندیده و همگان تماشاچی فرسودگی بنایش هستیم. سمبلی که آرام و بی‌صدا سقفش درحال فروریختن است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی اجتماعی گيلان رشت تئاتر سینما عزت الله انتظامي علي نصيريان استانی اجتماعی انتخابات ۱۴۰۲ استانی اقتصادی استانی سیاسی ابتدای خیابان تماشاخانه گیلان سرتیپ پور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۷۷۲۵۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سالن کنسرت در ملایر ساخته می شود

ایسنا/همدان فرماندار ویژه ملایر نخستین جشنواره «شب های موسیقی تاک» را یک رویداد بزرگ فرهنگی و هنری در ملایر طی هفته اخیر دانست و گفت: با توجه به کمبود سالن موسیقی در ملایر،چند پروژه فرهنگی در دست اقدام داریم و یکی از طبقات در یکی از پروژه ها به سالن کنسرت اختصاص داده خواهد شد.

سلمان اسماعیلی شامگاه چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت ماه در آیین اختتامیه نخستین جشنواره «شب های موسیقی تاک» در ملایر اظهار کرد: ملایر در این دوره میزبان گروه های موسیقی غرب کشور بود و از همین حالا به فکر میزبانی جشنواره موسیقی های سنتی در سطح ملی خواهیم بود.
وی با بیان اینکه یک سالن به روز، مجهز و در شان مردم تحت عنوان سالن کنسرت پیش بینی خواهد شد، افزود: این سالن به سرعت ساخته می‌شود و تقدیم مردم فرهنگ دوست ملایر خواهیم کرد.

اسماعیلی تصریح کرد: از دیرباز روح و نگاه ما با فرهنگ ها و هنرهای مختلف از جمله هنر پر رمز و راز موسیقی و شعر در هم آمیخته است و اصالتا و ذاتا علاقمند به موسیقی به ویژه موسیقی سنتی هستیم.

وی با بیان اینکه بسیاری از این سازها متعلق به ایران است، گفت: محاسبات پیدا و پنهان موسیقی و پیامی که منتقل می‌کند نشان می‌دهد این هنر با ذات ما هماهنگی دارد و ابزار آلات موسیقی مبتنی بر علم، هندسه و مضامین بلند عرفانی طراحی می شوند.

رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی ملایر نیز با اشاره به برگزاری نخستین جشنواره بزرگ «شب های موسیقی تاک» مطرح کرد: قصد داریم سال آینده این جشنواره را در سطح ملی برگزار کنیم.

فرشاد کشاورزیان به حضور چهار استان همدان، لرستان، مرکزی و کرمانشاه در این جشنواره اشاره و تصریح کرد: این جشنواره در سطح منطقه‌ای بود و اساتید مطرح کشوری و هنرمندانی از تهران در این جشنواره حضور داشتند.

کشاورزیان خاطرنشان کرد: وجود ۲۵۰ کارگاه ساز سازی در ملایر می تواند در کنار مبلمان منبت و انگور یک‌ برند ملی برای این شهرستان باشد.

دبیر جشنواره موسیقی «شب‌های تاک» نیز اظهار کرد: طی جشنواره در پنج حوزه اجرای صحنه‌ای داشتیم و همزمان با آغاز به کار جشنواره، دومین نمایشگاه ساز و صنایع دستی در مجتمع فرهنگی و هنری ارشاد افتتاح شد و بعدازظهر هر روز کارگاه‌ها و ورک‌شاپ و تور گردشگری برگزار شد.

رضا قدسی با بیان اینکه در این جشنواره ۳۸۰ هنرمند حضور داشتند که ۲۸۰ نفر از فعالان عرصه موسیقی هستند ساخت یک سالن برای اهالی موسیقی را یکی از مطالبات مهم هنرمندان حوزه موسیقی در شهرستان خواند.

قدسی همچنین از حمایت‌های شهردار و شورای اسلامی شهر ملایر و خانه خلاق رُجا با ۶۰ هنرمند در ملایر و آموزشگاه موسیقی همراز قدردانی کرد.

وی همچنین خواستار حمایت مدیران و مسئولان فرهنگی و هنری شهرستان برای برگزاری این جشنواره در سطح ملی شد و افزود: در ملایر ۲۵۰ کارگاه ساز سازی شناسایی کردیم و امیدواریم ملایر بعنوان شهر ساز سازی در سطح ملی معرفی شود.

هادی فیض منش، معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی همدان نیز تاکید کرد: علاوه بر نام ملایر با منبت و تاک، ملایر باید شهر سازها شود و امیدواریم هر ساله این جشنواره در ملایر برگزار شود. 

انتهای پیام